Hospice

WELKOM

Geef ouders en kinderen die in het hospice op bezoek komen een welkom gevoel.

KINDEREN

Wanneer kinderen op bezoek komen in het hospice krijgen zij, vaak voor de eerste keer, te maken met ziekte en aanstaand overlijden. Kinderen krijgen de spanning en het verdriet van de volwassenen mee, ook als ze niet worden betrokken bij de zieke. Wanneer kinderen niet worden geïnformeerd gaan ze zelf bedenken wat er aan de hand kan zijn. Dit beeld is meestal angstiger dan de realiteit.

OUDERS

Voor veel ouders is het hospice een onbekende plek, het is vaak de eerste keer dat ze zo dichtbij met ziekte en overlijden te maken krijgen. Er komt veel nieuwe informatie op hen af. Ze hebben hun eigen verdriet en zorgen, daarnaast ligt ook de zorgtaak voor de zieke vaak zwaar op de schouders. In combinatie met de zorg voor het gezin kost dit veel energie.
En wat moet je zeggen tegen de kinderen als je het zelf ook niet weet?

ZORGPROFESSIONALS

Als medewerker in het hospice (verpleegkundige, vrijwilliger, coördinator) heb je een waardevolle rol bij de begeleiding van (ouders van) jonge kinderen.

Informeer ouders en jonge kinderen over de situatie; Waarom gebeuren de dingen zoals ze gaan of zijn de dingen zoals ze zijn? Wanneer kinderen meer weten over de ernstige ziekte van bijvoorbeeld opa, hoe er voor hem gezorgd wordt, de eventuele hulpmiddelen die rondom hem te zien zijn en wat men denkt dat er zou kunnen gebeuren kan opa weer gewoon opa zijn.

Informeer ouders over de manier waarop ze hun kinderen kunnen begeleiden bij ziekte en (aanstaand) overlijden. Dit werkt door binnen het gezin, indirect help je daar dus ook de kinderen mee.

Geef als medewerker ook aan dat kinderen welkom zijn en dat de zieke graag de (klein-)kinderen zou willen zien.

OUDERS EN KINDEREN INFORMEREN

Tijdens het intakegesprek kun je ouders van jonge kinderen informatie meegeven. Bijvoorbeeld met behulp van het TroostTasje palliatieve zorg.

Met de boekjes uit dit TroostTasje geef je ouders de kans om op een geschikt moment deze informatie nog eens rustig door te nemen. Bovendien bevat het een brochure met tips en informatie voor ouders.

Het TroostTasje bevat de boekjes ‘Ernstig ziek. Een woordenboekje voor kinderen’, ‘Jonge kinderen en de dood. Tips voor ouders en verzorgers’ en ‘Uitvaart. Een woordenboekje voor kinderen’. Daarnaast bevat het pakketje, twee kleurplaten met kleurpotloodjes en een speciale flyer met meer informatie en links naar ondersteunende websites. Voor extra troost is een pakje zakdoekjes met Moppie Missie toegevoegd. En kun je ervoor kiezen om Moppie Muis toe te voegen.

Het boekje ‘Ernstig ziek’ bevat uitleg voor kinderen van 3-10/12 jaar over tal van begrippen die veelvuldig gebruikt worden bij de zorgverlening voor ernstig zieken.

Het boekje ‘Jonge kinderen en de dood Tips voor ouders en verzorgers‘ geeft enkele algemene tips, maar zoomt ook heel praktisch in op taalgebruik, het belang van ‘herinneringen maken’ en het omgaan met gevoelens van kind en/of ouder.

Het boekje ‘Uitvaart. Een woordenboekje voor kinderen’ is ook bedoeld voor kinderen van 3-12 jaar. Hierin worden begrippen uitgelegd als ‘nabestaande’, ‘de laatste zorg’ en ‘opbaren’.

De kleurplaten kunnen thuis samen met of door kinderen ingekleurd worden. Samen kleuren geeft verbinding en verhalen worden makkelijker gedeeld binnen het gezin. Het inkleuren van een kleurplaat geeft rust en troost aan kinderen.

Wanneer een jonge ouder in het hospice als gast verblijft kun je kiezen voor het TroostTasje ‘Als papa of mama heel ziek is’. Dit tasje is speciaal samengesteld voor kinderen van een ernstig zieke ouder.

De boekjes van deMoppies.com zijn ook apart verkrijgbaar. Kijk hier voor meer informatie over de boekjes.

In samenwerking met Rob Bruntink hebben we een aantal aandachtpunten opgesteld om een positieve bijdrage te leveren aan het bezoek en de betrokkenheid van kinderen bij het aanstaande verlies. Op welke manier binnen het hospice uitbreidingen en/of verbeteringen in zorg en beleid kunnen worden toegevoegd en zodoende een kindvriendelijk hospice te worden.

Het gaat om de volgende twaalf aandachtspunten:

1. Welkom heten

Kinderen (0-18 jaar) zijn altijd welkom in het hospice om hun ernstig zieke familielid te bezoeken; hiervan wordt expliciet melding gemaakt in de brochures die het hospice gebruikt en op de website van het hospice. Er wordt aandacht aan hen besteed in het intakegesprek. Op die manier stimuleert het hospice het afscheid nemen tussen kind en gast/bewoner. Dit betekent ook dat het hospice actief voorkomt dat (klein)kinderen weggehouden worden bij het verlies van hun ouder, grootouder of andere naaste;

2. Protocol

Kindvriendelijke hospices hebben een protocol waarin omschreven staat hoe zij (klein)kinderen van hun gasten ontvangen en begeleiden. In het protocol is tevens aandacht voor een begeleidingsaanbod richting ouders, die voor uitdagingen kunnen komen te staan om uitleg te geven aan hun kinderen over ziekte, (aanstaand) verlies en dood.

3. Speelhoek

Voor jonge kinderen (3-12 jaar) is in het hospice een herkenbare speelhoek ingericht of beschikbaar. Deze speelhoek bevat diverse spelmaterialen, variërend van speelgoed tot knutselmateriaal en kinderboeken. Ook is er in het hospice een tv/dvd of laptop/tablet beschikbaar met een aanbod van computerspellen en toegang tot internet. Kinderen kunnen gebruikmaken van wifi. Er is een aanbod van kinder- en jeugdfilms (via streamingdiensten of dvd);

4. Recht op informatie

Kinderen hebben recht op informatie. Hospicemedewerkers zijn in staat op voor kinderen begrijpelijke wijze te vertellen wat er gebeurt in het hospice en geven, in overleg met de ouders, informatie over de zieke dierbare aan het kind (als de ouders dat zelf nog niet hebben gedaan). Tijdens deze, ook voor het kind, ingrijpende periode kan het zijn dat alle informatie niet meteen volledig begrepen wordt. Bovendien komt er vaak veel nieuwe informatie tegelijkertijd binnen waardoor niet alles onthouden wordt. Hospicemedewerkers zijn zich er dus bewust van dat zij bepaalde informatie soms meerdere keren moeten geven. Ook kunnen zij een voor kinderen begrijpelijke informatiebrochure meegeven die (eventueel thuis) op een later tijdstip – al dan niet met andere gezinsleden – nog eens rustig samen doorgenomen kan worden.
In relatie tot deze communicatie zijn kindvriendelijke hospices bekend met de eigenheid die communicatie met gezinnen met een niet-westerse achtergrond met zich meebrengt Hoewel álle communicatie natuurlijk afgestemd wordt op de specifieke situatie en de daarbij betrokken personen, is het bij gezinnen met een niet-westerse achtergrond mogelijk dat zij een andere kijk op lijden, ziekte en dood hebben dan in de westerse cultuur gebruikelijk is. Dit stelt extra eisen aan de communicatievaardigheden van hospicemedewerkers;

5. Voorlichtingsproducten

Wat het besef over ziekte en dood betreft, zijn er diverse te onderscheiden leeftijdsgroepen:
– Baby’s en peuters (0-3 jaar)
– Kleuters (3-6 jaar)
– Kinderen in de onderbouw (7-9 jaar)
– Kinderen in de bovenbouw (9-12 jaar)
– Pubers (12 jaar en ouder)
In een kindvriendelijk hospice zijn voor deze verschillende leeftijdsgroepen speciale voorlichtingsproducten beschikbaar (zoals filmpjes op de iPad of (strip- of woorden-)boekjes). Door ouders/hospicemedewerkers kunnen deze worden ingezet om kinderen te vertellen over de ziekte en het aanstaande overlijden van hun dierbare. Als voorbeeld kunnen de producten van deMoppies.com en Bureau MORBidee dienen. Bovendien staan er links op de website van deMoppies.com voor meer informatie en mogelijkheden;

6. Contactpersoon voor kinderen en ouders

In ieder hospice is minimaal één contactpersoon aangewezen die als een soort ‘aandachtsvelder/coördinator kindvriendelijkheid’ fungeert. Deze persoon is de primaire contactpersoon voor de ouders als zij vragen hebben over de omgang met hun kind, in relatie tot de ziekte en aanstaande dood van de hospicegast. Ook is deze persoon het aanspreekpunt voor de kinderen. Deze persoon is tevens verantwoordelijk voor de deskundigheid van hospicemedewerkers. De taken kunnen liggen bij de coördinator van het hospice, maar even goed bij een verpleegkundige, geestelijk verzorger, maatschappelijk werker of externe expert;

7. Scholing voor zorgprofessionals

Zorgprofessionals in het kindvriendelijke hospice zijn geschoold in/bekend met het besef van kinderen t.a.v. dood en ongeneeslijke ziekten en beschikken over de kennis van de gangbare reactiepatronen van kinderen m.b.t. deze thema’s. Zij weten hoe zij kinderen en ouders kunnen voorlichten over dood en ongeneeslijke ziekten en weten hoe aan de psychologische en emotionele eisen van het kind en het gezin tegemoet te komen. Herhaling van deze scholing – bijvoorbeeld eens per jaar – is een pré;

8. Scholing voor vrijwilligers

Ook vrijwilligers in het hospice weten hoe zij ouders en kinderen kunnen ondersteunen bij dood en ongeneeslijke ziekten. Zij hebben daarvoor eveneens een scholing gevolgd;

9. Deskundigheid

Wanneer ouders vragen hebben over hoe zij hun kinderen kunnen meenemen in de ontwikkelingen van hun ernstig zieke familielid zijn alle hospicemedewerkers (zorgprofessionals én vrijwilligers) op de hoogte van het bestaan van de contactpersoon (‘aandachtsvelder/coördinator kindvriendelijkheid’), de beschikbare materialen en het protocol voor de ontvangst en begeleiding van kinderen in het hospice;

10. Registratie

Kindvriendelijke hospices noteren de aandacht en zorg voor (klein-)kinderen in het zorgverslag/dossier dat per gast gebruikt wordt;

11. Voorlichting over de dood

Hospices, in feite expertisecentra bij uitstek als het gaat om het sterven, geven ook op hun website voorlichting over de dood aan gezinnen met (jonge) kinderen. Zodoende kunnen zij ook gezinnen en kinderen helpen die niet bij hen over de drempel komen;

12. Sociale kaart

Kindvriendelijke hospices zijn bekend met de sociale kaart op gebied van de begeleiding van kinderen rondom rouw en verliesverwerking in de eigen stad of nabije omgeving. Zij kunnen ouders desgewenst verwijzen naar deskundige hulpverleners als de ouders zich zorgen maken over de impact van het (aanstaande) verlies op hun kind. Op de website van Kenniscentrum kinderpalliatieve zorg staat een link met zorg in de buurt van jouw hospice.

Geef ook kleur en troost aan (ouders van) kinderen in het hospice. Ik ga graag met je in gesprek over de mogelijkheden die passen bij de visie en werkwijze van jouw hospice.

Mail naar info@demoppies.com of maak gebruik van het contactformulier.